Women’s M-1943 Field Uniform (1944 - 1945)
W ramach damskich jednostek armii amerykańskiej odzież oznaczona jako M-1943 była pierwszym zimowym mundurem polowym zaprojektowanym z myślą o kobietach. Przez większość wojny pielęgniarki wojskowe używały męskiej oliwkowej kurtki polowej (Jacket, Field, OD), ale te często nie były dostępne w małych rozmiarach, których kobiety najbardziej potrzebowały. Dlatego podczas modernizacji mundurów pod koniec 1943 roku wprowadzono damską wersję kurtki, spodni i butów pod oznaczeniem M-1943.
Powyżej:
Damska podpinka pod kurtkę M-1943, damskie ocieplacze pod spodnie i wełniana czapka „Jeep Cap”. Te elementy umundurowania można było nosić samodzielnie lub jako dodatkową warstwę, aby zapewnić ciepło pod damskim mundurem polowym M-1943.
Powyżej:
Kompletny damski mundur polowy M-1943 składający się ze spodni wierzchnich, kurtki i hełmu M-1. Podpinka, wełniana czapka i wełniany szalik noszone pod mundurem dodatkowo chronią przed zimnem.
Ten rodzaj munduru po raz pierwszy trafił do pielęgniarek wojskowych służących we Włoszech. Pierwszy model spodni często można zobaczyć np. na zdjęciach z Anzio we Włoszech z początku 1944 roku. Na zdjęciach z innych części Europy damskie umundurowanie typu M-1943 można zobaczyć dopiero pod koniec 1944 (bitwa o Ardeny).
Koleżanki z namiotu przed ambulansem WC-54. Od lewej do prawej: 2nd Lt. Dorothy F. Levitsky, 2nd Lt. Angeline F. Paul, 1st Lt. Ellan J. Levitsky, 2nd Lt. Agnes C. Stern. Źródło: med-dept.com
KURTKA:
Na końcu 1943 roku zaprojektowano kurtki polowe dla kobiet służących w armii amerykańskiej, które bazowały na istniejących już męskich kurtkach polowych M-1943. Wykonane były z bawełnianej satyny i popeliny w kolorze oliwkowym. Oba te materiały są odporne na wiatr, a częściowo również na wodę i wilgoć. Konstrukcja kurtki pozwoliła na regulację kołnierza, który w razie potrzeby można było zapiąć wysoko pod szyją. Wzorem męskiej wersji, również damska kurtka była zapinana na guziki, z tą różnicą, że u mężczyzn zapięcie było schowane, a u kobiet nie. Kolejna różnica dotyczy kieszeni na piersi, gdzie wersja damska ma tylko patki.
Jacket, Field, M-1943
Męska kurtka polowa wykonana z bawełnianej satyny z czterema kieszeniami w odcieniu OD7 (zielonym). Główne zapięcie, na siedem brązowych plastikowych guzików, zakryte jest lamówką. Na niektórych oryginalnych zdjęciach możemy zobaczyć pielęgniarki w męskich kurtkach M-1943.
Jacket, Field, M-1943, Women’s
Damska kurtka polowa M-1943 wykonana jest z wiatroodpornej bawełnianej satyny. Posiada dwie fałszywe kieszenie na piersi z patkami oraz dwie funkcjonalne kieszenie na dole. W pasie kurtki znajduje się sznurek do indywidualnej regulacji obwodu. W chłodne dni istnieje możliwość uzupełnienia kurtki wełnianą podpinką.
Później do damskiej wersji kurtki dołączono odpinany kaptur dla większego komfortu i ochrony w chłodne lub deszczowe dni.
.png)
Hood, Jacket, Field, M-1943, Women’s
Wodoodporny i wiatroszczelny kaptur stanowiący dodatek do damskiej kurtki polowej M-1943. Przeznaczony jest do noszenia na głowie bez żadnego innego okrycia, ale można go również nosić na dzianinowej wełnianej czapce M-1941 lub pod metalowym hełmem M-1. Szczelne połączenie kaptura z kurtką chroni noszącego przed przenikaniem wiatru, deszczu czy śniegu. Kaptur jest na tyle kompaktowy, że gdy nie jest przymocowany do kurtki, można go z łatwością schować do kieszeni.
Źródło: U.S. Army Uniforms of World War II,
Shelby Stanton (1991), s. 232
Podczas II wojny światowej temperaturę ciała w mroźnych miesiącach utrzymywano głównie w oparciu o zasadę wielu warstw, gdzie głównym izolatorem było powietrze utrzymywane między kilkoma warstwami tkaniny. W oparciu o tę zasadę użytkownik mógł zakładać lub zdejmować poszczególne warstwy w zależności od warunków temperaturowych. Dostępna była na przykład podpinka pod kurtkę M-1943, która, podobnie jak kurtka M-1943, była wodoodporna i składała się z połączenia jedwabnej bawełny w kolorze oliwkowym i tkaniny z włosiem w roli podszewki. Miała wełniany kołnierzyk i zapięcie na sześć guzików. Wkładka nie cieszyła się jednak dużą popularnością, dlatego opracowano nowy model.
Jacket, Field, Pile, OD
Męska podpinka pod kurtkę wykonana ze sztucznego futra. Posiada dwie skośne kieszenie oraz zapięcie na guzik i pętelkę. Damska wersja tej kurtki posiada zapięcie z lewej strony.
Jacket, Field, Pile, OD, Women's
Damska wersja podpinki z futerkiem posiada guziki z lewej strony. Egzemplarz na zdjęciu pochodzi z kolekcji Fᴏxɪᴇ.
Damska podpinka z futerkiem w połączeniu ze spodniami M-43, hełmem i butami polowymi.
Źródło: U.S. Army Uniforms of World War II,
Shelby Stanton (1991), s. 233
Nowa damska wkładka do kurtki polowej M-1943 została wykonana z wełnianej flaneli, dzianinowego kołnierza i mankietów. Ponownie zapinana jest na sześć guzików i jak poprzednia wersja została uzupełniona o dwie kieszenie z przodu. Można ją nosić jako podpinkę, samodzielnie lub na swetrze.
Liner, Jacket, Field, M-1943, Women's
Wełniana podpinka z flaneli. W przypadku noszenia osobno, stopnie wojskowe były przypinane do naramienników.
SPODNIE:
Wykonane z bawełnianej satyny damskie spodnie wierzchnie zostały wyposażone w dwie boczne kieszenie oraz guziki z tyłu, co pozwalało na regulację rozmiaru spodni. Zapięcie było po lewej stronie. Spodnie były zwężane i wyposażone w elastyczną taśmę, która chwytała spód stopy, aby nie podwijały się spod wysokich butów. Był to pierwszy model tych spodni, który później został zmodernizowany.
Ze względu na stwierdzone niedociągnięcia w 1944 roku spodnie poddano kolejnym zmianom, podczas których stwierdzono, że długość nogawek jest często niewystarczająca lub że podczas prania mocno się kurczą. Krój zwężanych nogawek w kostkach został zmieniony na prosty. Zmianom uległ również wygląd zapięcia, a zapięcie na guziki na biodrach zostało zastąpione zapięciem po lewej stronie zaś nad prawą kieszenią umieszczono małą pętelkę z guzikami służącymi do regulacji rozmiaru w pasie.
Trousers, Women’s, Outer Cover
(first pattern)
Damskie spodnie wierzchnie były wykonane z
wiatro- i wodoodpornej bawełny i zostały zaprojektowane do noszenia na wełnianych ocieplaczach podczas pracy w terenie oraz zimą. W pasie zapinane są na guziki, a nogawki są zwężane i wyposażone w gumkę, ułatwiającą dopasowanie do wysokich butów lub legginsów.
Trousers, Women’s, Outer Cover
(revised pattern)
Nowsza, zmodyfikowana wersja wierzchnich spodni damskich z prostymi nogawkami wprowadzona w 1944 roku. W porównaniu do pierwszej wersji spodni zapięcie pasa znajduje się tylko z prawej strony. Nową wersję spodni można nosić w bardzo zimnych warunkach na wełnianych ocieplaczach.
Po przybyciu do szpitala ewakuacyjnego w Anzio we Włoszech, 2nd Lt. Mary H. Fischer i 2nd Lt. Margaret L. Gallagher na zmianę kopią okop (1 lutego 1944 r.). Pielęgniarki mają na sobie spodnie wierzchnie M-1943.
Zasada warstwowania nie umknęła również dolnej części munduru. Początkowo spodnie pile były noszone jako warstwa wewnętrzna pod spodniami wierzchnimi, ale potem stało się jasne, podobnie jak w przypadku podpinki ze sztucznego futra, że ubranie jest zbyt obszerne. Zostały więc zastąpione wełnianymi ocieplaczami zaprojektowanymi na wzór spodni narciarskich. Ta wersja została ostatecznie wprowadzona w 1943 roku. Spodnie te były noszone razem ze spodniami wierzchnimi w zimnych porach roku lub można je było nosić osobno. Warstwa wewnętrzna posiadała niekonwencjonalne boczne zapięcie po prawej stronie (zamiast po lewej, jak to było w zwyczaju), co zmniejszało szerokość w okolicy talii. W połączeniu z warstwą zewnętrzną zapewniały lepszą ochronę przed zimnem, wiatrem czy deszczem.
Nowy typ ocieplaczy dla kobiet został wprowadzony do użytku pod koniec 1944 roku. Po lewej stronie dodano kieszeń i podobnie jak poprzednie spodnie można było je nosić zarówno osobno, jak i w połączeniu ze damskimi spodniami wierzchnimi M-1943.
Trousers, Wool, Liner, Women’s
(first pattern)
Wełniane ocieplacze z elastycznym ściągaczem wokół kostek przeznaczone do noszenia pod damskimi spodniami wierzchnimi jako dodatkowa warstwa ocieplająca.
Trousers, Wool, Liner, Women’s
(revised pattern)
Nowy, przeprojektowany typ wełnianych ocieplaczy z prostymi nogawkami. Przeznaczony do noszenia pod damskimi spodniami wierzchnimi jako dodatkowa warstwa ciepła.
W połączeniu z damską kurtką M-1943 noszono również inne rodzaje spodni, np. męskie wełniane spodnie. Więcej informacji na temat niestandardowych kombinacji mundurów można znaleźć tutaj.
Dwie pielęgniarki służące najprawdopodobniej we Włoszech piszą listy do rodzin. Kobieta na pierwszym planie jest ubrana w wełniane ocieplacze pierwszego typu.
KOSZULA:
Podstawą całego munduru była koszula. Podobnie jak w przypadku innych mundurów, kobiety początkowo nosiły męskie koszule z zimowym mundurem polowym. Widzimy je na zdjęciach pielęgniarek wykonanych na przełomie 1943 i 1944 roku we Włoszech. Koszula posiada dwie kieszenie z przodu oraz zapięcie na guziki.
Shirt, Flannel, O.D., Coat Style, Special
Męska koszula flanelowa w wersji dla żołnierzy. Przy kołnierzu oraz przy mankietach jest widoczny charakterystyczny kawałek materiału nazywany gas flap, mający chronić ciało przed działaniem gazów bojowych. Kołnierz koszuli jest rozpięty.
Shirt, Flannel, OD, Officer’s
Flanelowa koszula męska w wersji oficerskiej. Wyróżniają ją naramienniki przypinane na guziki. Koszula posiada dwie prostokątne kieszenie na piersi. Kołnierz jest zapięty.
Od połowy 1944 roku zaczęła pojawiać się wersja koszuli dla kobiet, wykonana z wełnianej flaneli, którą można było nosić zarówno do zimowego munduru wyjściowego, jak i zimowego polowego. Niewielkie różnice w kolorystyce poszczególnych egzemplarzy spowodowane były produkcją w różnych zakładach. Koszula posiadała z tyłu dwie zakładki, aby lepiej dopasować się do kobiecej sylwetki. Pierwsza wersja posiadała dwie kieszenie na piersi z prostokątnymi patkami. Później nastąpiła modernizacja. W drugiej wersji kieszenie były większe, a ich klapy były spiczaste. Dodatkowo w lewej kieszeni dodano otwór na ołówek.
.png)
Waist, Wool, Women’s
(first pattern)
Wełniana koszula damska. Na zdjęciu pierwszy model koszuli z prostokątnymi patkami na kieszeniach.
_p.png)
Waist, Wool, Women’s
(revised pattern)
Drugi model damskiej wełnianej koszuli z trójkątnymi patkami na kieszeniach. Na lewej kieszeni znajduje się otwór do włożenia ołówka.
Pielęgniarka Mary Harrington i jej koleżanki myją swoje menażki podczas postoju na niemieckiej wsi (1945 r.). Kobiety mają na sobie damskie wełniane koszule i spodnie M-1943. Źródło: Military Women's Memorial (Twitter).
NAKRYCIE GŁOWY:
Jedną z opcji nakrycia głowy, która zapewniała również ochronę na polu walki, był hełm M-1. Hełm składał się z zewnętrznej stalowej skorupy, którą odwzorowuje kształt części wewnętrznej, tzw. linera. Od momentu powstania w 1941 roku, liner przeszedł szereg zmian, zarówno konstrukcyjnych, jak i materiałowych, ale zachował swoją stosunkową niską wagę. Warstwa wewnętrzna mogła być noszona oddzielnie, zwłaszcza podczas uroczystych wydarzeń lub gdy nie było bezpośredniego niebezpieczeństwa zranienia lub wybuchu konfliktu. Na przodzie hełmu mógł być opcjonalnie namalowany stopień wojskowy. Pielęgniarki wojskowe, w przeciwieństwie do medyków, nie miały hełmów oznaczonych czerwonymi krzyżykami.
Helmet, Steel, M-1
Kompletny stalowy hełm M-1 noszony przez wszystkie jednostki bojowe składa się z następujących części: stalowego hełmu z parcianym paskiem podbródkowym i wkładem wykonanym z laminatu ze skórzanym paskiem podbródkowym.
Liner, Helmet M-1, New Type
Drugi wzór wkładu do hełmu wykonany z laminatu. Jest pomalowany tylko na zewnątrz. Opcjonalnie pielęgniarki mogły namalować z przodu stopień wojskowy lub przymocować metalowe insygnium w specjalnym otworze. Częścią wkładu jest skórzany pasek podbródkowy.
Inną opcją na nakrycie głowy była wełniana czapka, tzw. Jeep Cap. Podwójna zakładka pozwalała na naciągnięcie czapki na uszy, aby zapewnić dodatkowe ocieplenie. Czapka mogła być również noszona pod hełmem.
Cap, Wool, Knit, M-1941
“Jeep Cap”
Wełniana czapka z daszkiem i podwójną zakładką, którą można naciągnąć na uszy w mroźne lub wietrzne dni.
Porucznik Helen Eberhart Daley (z przodu, w środku) z grupą pielęgniarek. Kobiety mają na sobie mundury M-1943 i różne nakrycia głowy – hełmy M1, wkłady do hełmów i wełniane czapki z daszkiem. Źródło: dandimackall.wordpress.com.
BUTY:
Ze względu na to, że początkowo nie można było zapewnić pielęgniarkom odpowiednich butów do służby w często trudnych warunkach, musiały one nosić męskie obuwie polowe, które często było za duże. Jesienią 1942 roku rozpoczęto produkcję damskich butów polowych, które w przeciwieństwie do męskich były węższe i nie miały wzmocnionego palca. Buty zostały wykonane ze skóry z podeszwą składającą się z 2,5 centymetrowego obcasa. Ten rodzaj obuwia przeszedł niewielką modyfikację w 1943 roku. Zmiany dotyczyły głównie podeszwy, która najpierw skóra została zastąpiona podeszwą gumową, a następnie gumą syntetyczną.
Zimą pielęgniarki korzystały z plecionych ochraniaczy, które sięgały do połowy nogi i w ten sposób chroniły przed zimnem i śniegiem.
_pn.png)
Shoes, Service, Rubber Taps (Type II)
Męskie trzewiki z licowej skóry w czerwono-brązowym kolorze z gumową podeszwą (reprodukcja).
Shoes, Field, Women’s
Sznurowane buty polowe o szerokości dopasowanej do kobiecej stopy. Mają obcas o wysokości 2,5 cm i gumową podeszwę.
Overshoes, Arctic, 4-Buckle
Ochraniacze na buty typu arktycznego do noszenia na butach polowych. Skutecznie chronią przed śniegiem i zimnem. Posiadają tkaną, wodoodporną cholewkę i gumowe podeszwy. Rozmiar ochraniacza odpowiada rozmiarowi butów.
Pielęgniarka Lee Bavaro w mundurze M-1943 i arktycznych ochraniaczach na buty. Źródło: yourothercousin.com.
Opinacze z bocznym sznurowaniem były noszone opcjonalne. Chroniły buty i spodnie przed brudem, wodą, komarami oraz zapobiegały przedostawaniu się trującego gazu do skóry. Noszono zakładano je poprzez sznurowanie umieszczone po zewnątrznej stronie, a pod piętą zapinano krótki pasek dla lepszego trzymania. Początkowo wszystkim wydano standardowe męskie opinacze model M-1938, później stworzono nowy typ specjalnie dla kobiet, który różnił się od męskich jedynie rozmiarem. Na początku wojny produkowano je w kolorze OD3, ale wkrótce także w ciemniejszym OD7. Opinacze męskie dostępne były w rozmiarach od 1 do 4, damskie tylko od 1 do 3. Ponadto ich oznaczenie uzupełniono dużymi literami, czyli R, co oznacza normalny wzrost, lub L, oznaczającym wersję dla wyższych osób. Rozmiar legginsów różnicowano na podstawie obwodu łydki.
Leggings, Canvas, M-1938, Dismounted
Męskie opinacze do noszenia w terenie z butami polowymi. Para na zdjęciu jest w jasnym odcieniu OD3 i rozmiarze 2R [Regular]. Haczyki i oczka wykonane są z czernionego metalu.
.png)
Leggings, Canvas, Women’s
Damskie opinacze parciane są bardzo podobne do męskich. Zostały zaprojektowane z myślą o noszeniu do spodni HBT w terenie i ochronie przed owadami. Dostępne były w trzech rozmiarach – 1, 2 i 3. Na zdjęciu jest widoczna para w odcieniu OD7 i rozmiarze 2R [Regular].
W 1944 roku rozpoczęła się produkcja nowego typu obuwia polowego M-1943. Były to znacznie wyższe buty z twardszą podeszwą, w które można było wsunąć spodnie, eliminując potrzebę noszenia opinaczy. Skóra butów była gładka z boku i szorstka na zewnątrz. Od kostek w górę do butów przyszyto fragment skóry, którą zapinano po zewnętrznej stronie nogawki na dwa paski. Ten system mocowania był znacznie łatwiejszy i szybszy niż wiązanie opinaczy. Damska wersja butów była węższa i niższa niż męska. Buty zostały oficjalnie zatwierdzone i wprowadzone przez wojsko pod koniec 1944 roku. Pojawiają się na zdjęciach z Belgii i Niemiec.
Boots, Service, Combat, Women’s
Damskie buty używane w warunkach polowych przez kobiety z Women’s Army Corps i Army Nurse Corps były bardzo podobne z wyglądu do swoich męskich odpowiedników. Stosowana forma do butów była identyczna jak ta używana do damskich butów polowych za kostkę, dzięki czemu zapewniały porównywalny komfort noszenia.
Pielęgniarka Pauline Denman Webb w butach polowych i kurtce M-1943. Zdjęcie zostało wykonane w Japonii w 1945 roku. Żródło: jacksonville.com.
AKCESORIA:
W chłodne dni mundur M-1943 można uzupełnić zimowymi dodatkami, takimi jak rękawiczki, szalik czy ciepłe skarpetki. Przykłady zostały wymienione i opisane pod zdjęciami.
Scarf, Wool, OD
Przykład wełnianego szalika w kolorze oliwkowym, który w chłodne dni można było nosić w połączeniu z mundurem polowym.
Mittens, Insert, Trigger Finger
Rękawiczki wełniane z oddzielnym palcem wskazującym. Można je nosić w połączeniu z wierzchnimi rękawicami tego samego typu – Trigger Finger Shell Mittens.
Anklets, Wool, Women’s
Średniej grubości wełniane skarpety, które są elastyczne dzięki prążkowaniu. Palce i pięty są wzmocnione bawełną.
Gloves, Wool, OD
Oliwkowo-zielone wełniane rękawiczki na chłodne dni.
Socks, Ski, Wool, Heavyweight
Białe wełniane skarpety zimowe przeznaczone do noszenia z butami polowymi w chłodne dni.
Pielęgniarka z 51st Evacuation Hospital w St. Die we Francji zimą 1944/1945 r.